In Bergen op Zoom hebben ze een heel mooi centrum, het prachtige museum Markiezenhof en ze weten er verdomd goed wat lekker eten is. Dus, niet zo gek dat ze er ook een van de oudste Hollandse culinaire tradities hebben; de Hollandse ansjovis. Helaas weet de rest van Nederland daar redelijk weinig van. Dat terwijl het verhaal achter de Bergse ansjovis heel bijzonder is. Dus ik zou zeggen, vertel het door of deel het met anderen. Alleen op die manier kunnen we zulke mooie, oude tradities in stand houden.

Een korte geschiedenis van de ansjovis in Nederland.

Heel lang geleden, op 5 november 1530 om precies te zijn, teistert een enorme stormvloed een groot deel van de provincie Zeeland. Hele gebieden bij Yerseke worden weggevaagd. 18 dorpen en de stad Reimerswaal verdwijnen in zee. Deze ‘quade saterdach’ zorgt er ook voor dat de vaarroute naar Antwerpen verzandt en er dus geen scheepvaart meer mogelijk is. Naast al deze ellende is er ook een heel klein voordeel aan deze ecologische veranderingen.

Vlakbij de stad Bergen op Zoom ontstaat door deze verzanding een nieuw visgebied. De ondiepe wateren zijn namelijk warmer dan de diepe zee. En dat trekt vissen als de ansjovis aan. Die zoekt namelijk ondiepe, warmere wateren op om te paaien. Dat doet hij  jaarlijks rondom mei en juni. En dus kunnen de vissers dan op jacht naar de ansjovis. Nou laat die vis zich niet met een gewoon hengeltje vangen in die ondiepe wateren. Dus daar hebben de vissers destijds een vistechniek voor bedacht die nog steeds wordt toegepast. De weervisserij heet dat. Er komen geen luxe vissersboten en automatische netten aan te pas. Het is puur handwerk!

De weervisserij

De vissers steken lange stokken in het water. Die stokken staan in een V-vorm die wel 800 tot 1000 meter lang is. Eigenlijk is het een hele grote fuik die precies in de geul van het weglopende water ligt. Hoe dichter bij de punt, de fuik , hoe dichter de stokken op elkaar staan. In de punt zijn de stokken verbonden met netten  zodat de vis niet meer kan ontsnappen. Bij hoog water zwemt de vis het ‘weer’ in omdat het daar wat warmer is. Bij eb wil de vis weer terug naar het diepe, maar dan komt hij de houten stokken tegen en kan niet meer wegkomen. Twee maal daags komen de vissers om de vissen al lopend verder de fuik in te drijven en te vangen. Overigens vangen de vissers op deze manier ook Geep en Makreel.

Hollandse ansjovis en de toekomst?

Je zult begrijpen dat deze vangstmethode behoorlijk arbeidsintensief is. Daarnaast zwemt de ansjovis slechts 2 maanden in de buurt van Bergen op Zoom en is hun aantal jaarlijks sterk wisselend. Er is dus bijna geen visser meer te vinden die hier nog zin in heeft. Van de honderden kleine familiebedrijfjes die er ooit in Bergen op Zoom waren, is er anno 2015 nog maar één vissersfamilie over. Dat is de familie van Dort. Vader en schoonzoon vissen, en moeder en dochter verkopen de vis direct in de winkel. Kom daar nog maar eens om in Nederland, vis die rechtstreeks uit zee verkocht wordt. Verser kan niet!

Foto Stichting Behoud de Weervisserij

Maar ja, hoe wordt de traditie voortgezet als zij er mee stoppen? Vader Cor is al 87 en schoonzoon kan het niet in zijn eentje doen. Daarom is in Bergen op Zoom de ‘Stichting Behoud Weervisserij’ opgericht. Zij willen de ansjovis-traditie graag levend houden. Dat doen ze door de familie van Dort te ondersteunen met vrijwilligers, door de weren mede te onderhouden en door andere vissers op te leiden tot weervisser. Voor toeristen organiseren ze ook speciale ansjovis-vaartochten en ze hebben een website met allerhande informatie. Natuurlijk kun je ook ‘Vriend van de weervisserij’ worden. Voor 20 euro per jaar help je mee de weervisserij in stand te houden. In ruil mag je meedoen aan allerlei evenementen.

Foto Stichting Behoud de Weervisserij

De bourgondische stad Bergen op Zoom is uiteraard trots op zijn ansjovis. Nu wemelt het er ook van de goede restaurantjes en die hebben de ansjovis vaak op de kaart staan. De échte kenners gaan trouwens voor het AAA menu. Dan krijg je een menu met de drie Brabantse specialiteiten bij elkaar. Asperges, Hollandse ansjovis en aardbeien. Echt je moet het eens proberen. Ga een dagje naar de prachtige oude stad, breng een bezoek aan museum het Markiezenhof en eet een AAA-menu. Je hebt een leuke dag, je bent getuige van een prachtige traditie waar we allemaal trots op mogen zijn en je steunt er de weervisserij mee!

Wil je meer info over de weervisserij of een boottochtje boeken dan kun je terecht op www.behoudweervisserij.nl

27.05.2020
Geplaatst in Hollandse tradities
0 reacties

Ik ga je hier alles vertellen over het maken van gnocchi. En ik combineer ze met..ansjovis. Vorige week berichtte ik je al over de verse ansjovis van Bergen op Zoom. Bedankt trouwens voor de fijne reacties, en dat jullie dit verhaal zo massaal gelezen én gedeeld hebben. Alleen zo kan een mooie Hollandse culinaire traditie in stand blijven. Nou snap ik natuurlijk dat Bergen op Zoom niet voor iedereen om de hoek ligt. Maar een leuk tripje is het wel een keer. Vandaag ga ik je daarom een recept geven met ansjovis uit blik. Op deze manier gecombineerd met gnocchi…(spreek uit njokkie) dat heb je vast nog nooit gegeten. Je leert bij dit recept ook meteen verse gnocchi maken. Dat is een stuk simpeler dan vaak beweerd wordt en het is een miljoen keer lekkerder dan die plastic bak met gummetjes die ze in de supermarkt gnocchi noemen. Zo da’s weer een Makkelijke, én spotgoedkope, Maandag ! Eventueel salade er bij en klaar ben je!

Lees verder

15.06.2015
Geplaatst in pastagerecht, visgerecht
0 reacties