Terwijl jij lekker geniet van een lang weekeinde vrij in verband met Pinksteren, vertel ik je vandaag alles over de lokale Pinkster-eettradities die we in Nederland hebben. Dat zijn er best veel en normaal werden ze uitbundig gevierd. Dat doen we dit jaar een keertje niet, maar dan is het nog steeds leuk om te weten welke lokale eet-tradities we allemaal hebben in Nederland. Zoals de luilakbollen.

zelfgemaakte broodjes

Wat is Pinksteren?

Ik betrapte mezelf er ondanks 12 jaar katholiek onderwijs op dat ik geen idee meer had waarom we Pinksteren vieren. Dus dat zocht ik maar eens even op zodat ik ook jou geheugen weer even op kan frissen. Het komt zo: Volgens de Christelijke tradtie is het nu de 50^e dag na Pasen en daarmee de laatste dag van de Paastijd. Op deze dag, heel lang geleden, daalde de Heilige Geest over ons neer en zorgde ervoor dat er een grote windvlaag met vlammen opkwam boven de hoofden van de mensen. De gelovigen werden op die manier met de Heilige Geest vervuld en begonnen op luide toon het evangelie in allerlei vreemde talen te verkondigen met als gevolg dat er een grote massa mensen op hen afkwam. Dit hele fenomeen is ook bekend als “vurige tongen” en staat in het Nieuwe Testament.

Druk Pinksterweekeinde in 2009

Viering van de Pinksterblom

Eigenlijk vierden de Heidenen ook altijd al feest rond deze tijd, maar dan om de goden te smeken hen dat jaar goede oogsten te leveren. Maar het was van oudsher ook de periode dat mensen weer meer buiten kwamen, elkaar ontmoette en feest konden vieren. Ofwel heel veel oude Pinkstertradities hadden niet zozeer met de kerk te maken, als wel met het voorjaar. Zo was er in het oosten en zuiden van het land het feest van de Pinksterblom. Huwbare jongens en meisjes zongen en dansten met elkaar en het mooiste meisje van het dorp of de buurt werd versierd  met bloemen. In het Brabantse Luyksgestel bestaat nog steeds de traditie van het ‘pinksterblomzingen’. Op andere plekken komt het nog voor maar dan in de vorm van een braderie of vrijgezellenfeest.

Kallemooifeest 

Op Schiermonnikoog wordt op pinksterzaterdag door iemand een haan ‘gejat’. Deze wordt dan rond middernacht met eten en drinken in een mand aan een 18 meter hoge paal, de Kallemooi, gehangen. Daarna duikt iedereen de kroeg in. Op Pinksterzondag en 2e Pinksterdag is het dan blijkbaar rustig op het eiland , want pas op 3e Pinksterdag, dinsdag, komt men tevoorschijn om de haan weer naar beneden te halen en terug te geven aan de rechtmatige eigenaar.  Op www.schiermonnikoog.net kun je er meer over lezen. Overigens laat het zich raden dat dierenorganisaties niet zo blij zijn met deze traditie waar blijkbaar nog een echte haan voor wordt gebruikt.

Ringrijden

In het Zeeuwse Grijpskerke kun je zaterdag, naar het traditionele ringrijden gaan kijken. Overigens doen de Zeeuwen deze sport ook op andere data. Het gaat als volgt. Zeeuwse jongens en mannen in klederdracht gaan te paard in volle draf over de baan om met een houten lans voorzien van stompe ijzeren punt de ring te steken. De Zeeuwse trekpaarden waarop gereden wordt, zijn ongezadeld. Op www.ringrijden.nl kun je er alles over lezen.

De winnaar van alle rondrijd-wedstrijden wint een mooi beschilderde pollepel. Bij de pollepel hoort ook een fles jenever. Degene die de pollepel wint, en dus ook de jenever, giet de jenever in de grote lepel en gaat vervolgens alle deelnemers langs om ze uit de pollepel te laten drinken.

Foto:Ringrijden.nl

Tegenwoordig is de pollepel een felbegeerde ereprijs, maar vroeger was het juist een schandeprijs. Hij was toen bestemd voor de ringrijder die de hele dag geen ring had gestoken.

Dit schandeteken kwam af van de gewoonte op de meeste boerderijen om in de zomer ’s avonds karnemelksepap te eten. De jongste knecht of koewachter moest deze pap roeren met een grote houten pollepel. Dat paproeren was geen populair baantje en de ‘papkoker’, zoals hij spottend werd genoemd, werd nog niet voor vol aangezien. Zodoende stond de pollepel symbool voor onhandigheid of onbekwaamheid, ook bij het ringrijden.

Luilak

Foto:bakkersinbedrijf.nl

Een andere traditie die op de zaterdag voor Pinksteren gevierd wordt is Luilak. Dit is een feest, vooral in (West) Friesland waarbij langslapers en te laat komers werden bespot met allerlei ongein zoals heel veel herrie gaan maken op straat om de langslapers wakker te maken. Helaas zorgde die traditie in het verre verleden al voor veel onrust en ook nu zien veel jongeren kans om de boel te vernielen.

Maar het feest kent ook de Luilakbol ofwel Pinksterbol. Een lekker broodje dat alleen op de zaterdag voor Pinksteren werd gebakken. De grootste uitslaper van die dag moest ze voor straf bij de bakker gaan halen om de rest van de familie op te trakteren. Overigens lijken de bollen erg op onze krentenbollen.

TG Facebook Comments