In Leiden vieren ze vandaag het Leids Ontzet. En daarom aten ze gisteravond massaal hutspot. En vandaag om 5 uur weer! Waarom? Dat lees je verderop. Het Leids Ontzet is een jaarlijks feest waarop de stad de bevrijding van de Spaanse bezetters tijdens de Tachtigjarige oorlog (1568-1648) viert. Deze gebeurtenis was een keerpunt in de, in eerste instantie kansloze opstand, van de Nederlanden tegen het Spaanse gezag. Het is dus een belangrijk moment in onze geschiedenis. De meeste Leidenaren zijn op 3 oktober vrij om feest te vieren. Er is een markt, kermis, cultuurpodium voor jongeren en diverse bands treden op. En heb jij ook zin gekregen in hutspot? Ik heb een heerlijk ‘net iets anders dan normaal’ recept voor je.

Hutspot bij het Leids Ontzet

Mijn tante en neef wonen midden in Leiden en zij aten gisteravond dus ook zelfgemaakte hutspot. Zie hier hun gedekte tafel van gisteravond! En dit was, verzekerden ze mij, nog maar de eerste portie! Vandaag zijn de meeste Leidenaren vrij en gaan ze naar de Pieterskerk voor een herdenkingsmis. Daarna is het haring met wittebrood eten en feest vieren.

De traditionele hutspot maaltijd van de familie Weitenberg in Leiden.

Een portie Hollandse geschiedenis….

Schilderij van Otto van Veen van Het Leids Ontzet uit 1575 nu in het Rijksmuseum Amsterdam

Ooit viel het toenmalige ‘Nederland’ onder het bewind van de Spaanse troon. De katholieke koningen Karel I en zijn zoon Filips II hielden niet van Protestanten en daarom stuurde Filips II in 1573 de beruchte landvoogd Alva naar de Nederlanden om de Protestanten daar uit te roeien. Daarbij omsingelden troepen Spaanse soldaten belangrijke steden en zorgden ervoor dat er niets of niemand meer in of uit de stad kon komen. Op die manier hongerden ze steden uit en, als iedereen dan verzwakt was, vielen ze aan. Dat lot was ook Leiden beschoren, want de stad had in juni 1572 de kant gekozen van stadhouder Willem van Oranje, een edelman die het opnam tegen de Spaanse overheersing. Aanvankelijk lukte hem dat niet zo erg goed, want Alva was een meedogenloos man en had een leger van maar liefst 10.000 soldaten.

De Watergeuzen

Maar wij hadden de Watergeuzen. Dat waren verbannen Calvinisten die nergens heen konden en daarom in bootjes op zee ronddobberden. Willem van Oranje was zo slim hen te mobiliseren om te vechten tegen de Spanjaarden. Hun eerste succes behaalden ze in 1572 toen ze de stad Den Briel bevrijdde. Twee jaar later bevrijdde ze Leiden door in de nacht van 2 op 3 oktober 1574 alle omringende dijken van de stad door te steken. De Spaanse legers die de stad omsingelden werden compleet overvallen door het aanstormende water en sloegen op de vlucht. Volgens de overleveringen lieten ze hun ketels met hutspot achter. Daar werden de hongerige magen van de Leidenaren mee gevuld. En de Watergeuzen trakteerden hen ook nog eens op haring en wittebrood om de overwinning te vieren. En Willem en de watergeuzen gingen door met hun strijd. Daar zijn we Willem nog steeds dankbaar voor, vandaar dat we hem de Vader des vaderlands noemen.

Hutsepot

Overigens was de originele hutsepot niet met aardappels, die aten we pas veel later in Nederland. De Leidse hutspot traditie stamt eigenlijk pas uit 1824. Toen vierde Leiden het 250 jarig jubileum van het Ontzet en werd er hutspot uitgedeeld. Die was wel met aardappelen en lijkt al op de hutspot zoals we die nu kennen. De prak viel zo in de smaak dat heel Leiden en iedereen die er gestudeerd of gewoond heeft op 2 oktober hutspot eet. En dat maakte het gerecht ook beroemd in de rest van het land. Ofwel wij danken onze hutspot aan de stad Leiden! En vooruit: een heel klein beetje aan de Spanjaarden. 

Recept hutspot à la Mijn Hollandse Keuken.

Niet moeilijk, maar net een tikkie anders dan je gewend bent. Kan jij ze thuis weer verrassen!!

Ingrediënten

1 kg aardappelen (kruimige zoals Doré)

750 gr winterpeen

250 gr appels

750 gr. uien

1 el vadouvan (kruidenmix van Jonnie Boer=lekker)

roomboter

250 gr spekjes (liefst biologisch, helaas moeilijk te krijgen)

peper en zout

Rookworst van de slager!! Minder E-nummers en lekkerder dan van Unox!

Bereiding

Breng een pan water aan de kook, zet op laagste vuur zodra het kookt en laat de rookworst 20 minuten in het hete water wellen.

Schil de aardappels, appels en de wortels en snijd ze in blokjes. (verwijder uiteraard het klokhuis van de appel)

Pel de uien en snijd ze in ringen

Neem een grote pan. Doe eerst de aardappels erin en daar bovenop de in blokjes gesneden wortel en appel en daarop de uitingen. Laat het geheel gaar koken.

Bak ondertussen de spekreepjes in een koekenpan en een klontje roomboter.

Als de aardappels, appels, ui en wortels gaar zijn giet ze dan af. Vang 1 kopje kookvocht op.

Stamp de aardappels, appels, ui en wortel fijn. Voeg de vadouvankruiden en nog een klontje roomboter toe. Al naar gelang de droogte van de stamppot kun je wat van het opgevangen kookvocht toevoegen.

Voeg de spekjes en het bakvet toe en roer door de stamppot.
Proef en voeg naar smaak nog wat zout en peper toe.

Wil jij meer lezen over hoe het Leids Ontzet vandaag gevierd wordt? Klik dan hier voor het hele programma.

TG Facebook Comments