Wie had er ooit kunnen bedenken dat we vanwege een virus geen Koningsdag zouden vieren? Nou ja, thuis kan dat natuurlijk wel. En het lijkt er op dat dat ook gebeurt, want de oranje tompoucen waren blijkbaar niet aan te slepen. Het leuke daarvan is dat het er op lijkt dat we eindelijk een koninklijke lekkernij hebben die met Koningsdag verbonden is. Wat ik bedoel is dat we ten tijden van Koninginnedag hooguit wat oranjebitter en hier en daar een tompouce aten. maar die laatste lijkt nu toch echt een nationale Koningsdag lekkernij te worden. En zo’n eettraditie is altijd leuk. Maar waar komt onze Koninginnedag en Koningsdag eigenlijk vandaan en hoe zijn we het gaan vieren zoals we deden en hopelijk volgend jaar ook weer doen? Een duik in de geschiedenis van Koningsdag!

Koningsdag en Willem III

Koningsdag kennen we eigenlijk pas sinds 1887. Voor de zeventigste verjaardag van Willem III,  besloten veel Nederlandse gemeenten dit te vieren met muziek, vuurwerk en volksspelletjes zoals mastklimmen, worstelen en touwtrekken.

Emma

Na de dood van Willem III bedacht  koningin-regentes Emma dat de reputatie van het koningshuis wel een oppepper kon gebruiken. Ze besloot dat Koninginnedag niet op haar verjaardag, maar die van Wilhelmina, op 31 augustus, gevierd moest worden. Ook stelde ze de lintjesregen in en stuurde ze haar dochter het hele land door om overal feestelijke intochten te houden. En de koninklijke PR-machine van Emma werkte. Wilhelmina’s inhuldiging in 1898 werd overal met enthousiasme gevierd. Speciale comités organiseerden in dorpen en steden kroningsfeesten. De latere Oranjeverenigingen waren daarmee geboren.

Oranjebitter

Likeurfabrikanten van hun kant verhoogden de pret door gratis Oranjebitter beschikbaar te stellen. Tot dan toe een vaag drankje dat als zoete oranjelikeur ontstond in de tijd van stadhouder Frederik Hendrik. De Oranjebitter kennen we nog steeds. Het is tegenwoordig in de meest felle kleur oranje verkrijgbaar en het bittere is vooral zoet geworden. Maar echt populair wil het drankje nog steeds niet worden.

Koningsdag en de vrijmarkt

In 1966 trouwde kroonprinses Beatrix in de Westerkerk in Amsterdam met de Duitse diplomaat Claus von Amsberg. Fanatieke provo’s bestookten de bruidsstoet met rookbommen. De daarop volgende Koninginnedagen mondden steevast uit in stenen gooien en politiecharges in het centrum van onze hoofdstad. 

Het Amsterdamse Oranjecomité besloot om de relschoppers en hun aanhangers de wind uit de zeilen te nemen en organiseerden in 1971 een groot popconcert op de Dam. Tegelijk stond de gemeente toe dat particulieren, vooral kinderen, in de binnenstad eigen spulletjes mochten verkopen. De Amsterdamse vrijmarkt was zo’n doorslaand succes dat zij in het hele land werd gekopieerd. En zo zijn we aan onze Koningsdag viering gekomen. Hopelijk kunnen we er volgend jaar weer volop van genieten en is het dan net zo mooi weer als vandaag!

TG Facebook Comments