We zijn kaasland bij uitstek. Een van onze bekendste kaas-export producten is de Edammer kaas.  Een kleine bolvormige kaas uit, hoe kan het ook anders; de stad Edam. Zo’n 129 miljoen kilo Edammers maken we jaarlijks. De meeste zijn voor de export. Ik koop er regelmatig een bij mijn kaasboer en neem die dan mee naar Italië, want vrienden daar zijn dol op onze Hollandse kaas en dan vooral op de kleine Edammer. Maar wat maakt die kaas nu zo bijzonder en hoe zit dat eigenlijk met de Hollandse kazen?  Tegenwoordig eten wij met zijn allen vooral voorverpakte plakken kaas uit de supermarkt en weten we eigenlijk maar weinig van de echte Hollandse kazen zoals de Edammer. Dus dook ik in de historie van dit kaasje. Het is immers Hollandse Donderdag.

Edammer kaas

een kleine historie

Edam en zijn kaasje

Van oudsher wordt er veel kaas gemaakt in Noord-Holland. Dat komt door het drassige gebied dat voedzaam gras biedt voor de grazende koeien die er op hun beurt weer lekkere melk door geven. Rond de stad Edam werd op de boerderijen een bolvormig kaasje van ruim anderhalve kilo gemaakt. Toen Edam vanaf de 14e eeuw een belangrijke havenplaats werd, bleek het kleine kaasje handig om mee te nemen op een schip.  Het was heel makkelijk te stapelen en ook nog eens licht om in en uit te laden. Dus ging de kaas mee aan boord als proviand en werd over de hele wereld verhandeld.

Maar ook in eigen land werd er flink in kaas gehandeld op de markten van Amsterdam, Enkhuizen, Purmerend, Alkmaar en Hoorn. Die markten werden bevoorraad met kleine bootjes waar de kaasjes makkelijk in opgestapeld konden worden.

Klootkaasjes

De Edammer wordt ook wel vlootkaasje genoemd. Dat kloot slaat dan op de ronde vorm! Het bolletje is er in het geel, al kennen niet veel mensen hem zo. Het allerbekendst is immers de rode Edammer kaas. Je ziet hem altijd wel op Schiphol liggen, maar niet bij je kaasboer. Voor de Nederlandse markt zijn er alleen de gele kazen en voor de export zijn er de rode kazen. Dat rood krijgt de kaas na een rood paraffine bad. Vroeger kwam dat rood van de klaproos tegenwoordig van de fabriek. Qua smaak is de rode export-kaas hetzelfde als de gele Hollandse.

Edammer is een zogenaamde 40+ kaas. Dat wil zeggen dat in de droge stof van de kaas 40% vet zit. Daar houdt de kaas dan na bereiding een vetgehalte van 25% van over. De kaas moet zo’n 6 tot 8 weken rijpen voordat ze naar de winkel gaat.

De melk die voor de kaas gebruikt wordt is gepasteuriseerd en deels afgeroomd. Het is dus geen boerenkaas, want die is altijd van rauwe melk gemaakt.

Beschermde titel

De Edammer is beschermd met de titel: Edam Holland. Hij mag daarom uitsluitend van Nederlandse oorsprong zijn en moet met Nederlandse melk gemaakt worden. Sinds 2010 mag de kaas niet meer door kaasmakers in andere landen nagemaakt worden. Een garantie dat je altijd een echte Edammer koopt!

In Nederland wordt Edammer alleen nog in de FrieslandCampina fabriek in Marum gemaakt. Volgens experts is er sinds deze fabrieksmatige productie niet veel meer van de oorspronkelijk pikante smaak van de boerenkaas over die hem ooit zo geliefd maakte. Ik ken de oorspronkelijke boerenkaas niet, dus kan er niet over oordelen. Maar de Edammer van nu vind ik vooral lekker op een borrelplankje. Waarom zou je daar altijd buitenlandse kazen voor gebruiken als je heerlijke Nederlandse kazen hebt?

De kaasmarkt van Edam

In juli en augustus zijn er wekelijks op woensdag kaasmarkten in Edam die je kunt bezoeken. Je ziet daar de kaasdragers nog aan het werk met de houten kaasdragers. Bezoek dan ook meteen de rest van Edam, want het is een prachtige plaats voor een leuk dagje uit.

Of ga naar je kaasboer en vraag daar een exemplaar. Hij kost rond de €15,- voor ruim 1,5 kilo.

Met dank aan de Edammer kaasmarkt voor de foto’s!

TG Facebook Comments