Ik bedacht me ineens dat ik nog een echt Hollands recept voor ‘Alkmaarse kaassoep met grutjes’ had liggen en besloot om die heerlijke maaltijdsoep vanmiddag te maken. Tijdens het verplicht thuis zitten heb ik in een nogal nostalgische bui allerlei oude kookboeken gelezen over de Hollandse keuken in grootmoeders tijd. Ik vond ze ooit op een rommelmarkt. Een heerlijk oud boekje over wecken, een streekgerechten boekje via Marktplaats en een oude culinaire gids van Nederland bij de Kringloop. En met al die heerlijke kookinfo ga ik je vandaag kennis laten maken. Ik begin met de Alkmaarse kaassoep met grutjes. En wat grutjes zijn? Dat leg ik je natuurlijk ook uit!

Alkmaar kaasstad

We kennen Alkmaar natuurlijk allemaal vanwege de kaasmarkt waar mannen de kazen op houten dragers tillen en die dan naar de kaasmarkt brengen. Eerlijk is eerlijk, anno 2015 doen ze dat alleen nog maar voor de toeristen (van maart tot en met september). Maar wat geeft het. Het ziet er leuk uit en het geeft je een beeld van hoe het er vroeger aan toe moet zijn gegaan. (Er was in ieder geval nog geen Arbowet die zwaar tillen verbood!)  Het is dus niet zo gek dat ze in Alkmaar wel wat recepten met kaas kennen. En dan mag soep niet ontbreken natuurlijk.

Gort & Grutten

Nu stond Alkmaar voor de Tweede Wereldoorlog ook bekend om de productie van gort, een graan dat destijds nog veel gegeten werd in Nederland en eigenlijk als basis van bijna elke maaltijd diende. Gort is gepelde gerst en werd vroeger met pelmolens gepeld.

parelgort

Granen als gort, maar ook boekweit, die men ook veel at, waren vrij groot en grof. Dat at niet echt lekker. Vandaar dat men de granen ging grutten, ofwel breken, om ze kleiner te maken. Het werkwoord grutten werd ook een zelfstandig naamwoord: grutten of grutjes. Zo werden kruidenierszaken vaak grutters genoemd, supermarkten zelfs grootgrutters en er is een pap die grutjes heet. Gebroken gort heet gortgrut en dan hoef ik je vast niet uit te leggen hoe gebroken boekweit heet. Gort werd vaak gegeten als pap of om soepen dikker mee te maken. Vandaar dat er ook gort in de Alkmaarse kaassoep zit. Nu is gewone gort bijna nergens te verkrijgen. Wel zie je steeds vaker parelgort, een wat rondere gerstsoort, en dat is prima te gebruiken. Gelukkig is gort wel bezig aan een comeback in de Nederlandse keuken. Zo heeft meneer Lassie nu pakken vlugkokende parelgort. Dat is voor de snelle Hollandse thuiskok anno 2015 die geen tijd heeft voor de ouderwetse gort, die lang moet weken en koken.

Knolselderij

Voor deze kaassoep heb je ook knolselderij nodig, je weet wel die oerhollandse knol die we vooral kennen van de erwtensoep. Hij is spotgoedkoop, bijna het hele jaar te verkrijgen én een van mijn favoriete groenten. In Het Hollands Maandkookboek duikt de knolselderij dan ook regelmatig op in mijn recepten. Neem hem ook eens mee en verwerk hem tot puree, bak blokjes gewoon in wat olijfolie of rooster plakken knolselderij in je oven. Dat is heerlijk bij stoofvlees!

knolselderij

Dit heb je nodig voor de Alkmaarse kaassoep voor 4 personen:

100 gr vlugkokende gort

1 liter bouillon ( of 1 ltr water en 2 bouillonblokjes)

1 ui

roomboter

1/2 liter melk

250 gr knolselderij

zout en peper

snufje nootmuskaat

200 g grofgeraspte belegen Noord-hollandse Goudse kaas (niet verwarren met de Goudse kaas uit Gouda)

Zo bereid je de Alkmaarse kaassoep

Maal de vlugkokende gort in de keukenmachine. Doe dat niet te fijn.

Pel en snipper de ui. Fruit de ui in wat roomboter aan in een kleine soeppan. Zorg dat de ui niet verkleurt.

Rasp de knolselderij in de keukenmachine, of snijd in hele kleine blokjes, en doe die bij de uien. Roer goed door.

Voeg de bouillon, de gemalen gort en de melk toe. Breng aan de kook. Laat alles op een zacht vuur een half uurtje zacht koken.

Voeg naar smaak zout, peper en nootmuskaat toe. Roer nog even door en haal de pan van het vuur.

Schep de kaas vlak voor het opdienen door de soep en roer goed door. Lekker met een stevig stuk brood.

Wil je meer lekkere Hollandse recepten?

Bestel dan ">hier het Hollands Maandkookboek met meer dan 100 recepten met producten van dichtbij ! Nu voor maar €15,-

TG Facebook Comments